Giới thiệu
Xử lý ngoại lệ là một phần quan trọng trong việc xây dựng các ứng dụng Java. Ngoại lệ là tình huống xảy ra trong quá trình thực thi chương trình mà có thể gây ra lỗi hoặc làm dừng bất thường luồng chạy của chương trình. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về cơ bản của xử lý ngoại lệ trong Java và cung cấp ví dụ để hiểu rõ hơn về cách sử dụng nó.

  1. Ngoại lệ và kiểu ngoại lệ (Exception and Exception Types)
    Trong Java, một ngoại lệ là một sự kiện xảy ra trong quá trình thực thi chương trình, gây ra sự gián đoạn bất thường trong luồng chạy của chương trình. Ngoại lệ thường được sử dụng để đại diện cho các tình huống lỗi, như chia cho 0, truy cập vào một đối tượng null, hoặc không tìm thấy tệp tin.

Java định nghĩa hai loại ngoại lệ chính:

Checked Exceptions: Đây là các ngoại lệ mà trình biên dịch yêu cầu phải được kiểm tra và xử lý bởi người lập trình. Các checked exceptions thường là các tình huống mà chương trình có thể dự đoán và phải được bắt và xử lý một cách rõ ràng. Ví dụ: FileNotFoundException, IOException.
Unchecked Exceptions: Đây là các ngoại lệ không bắt buộc phải được kiểm tra hoặc khai báo bởi người lập trình. Unchecked exceptions thường là các tình huống không thể dự đoán và phát sinh trong quá trình chạy chương trình. Ví dụ: NullPointerException, ArithmeticException.
2. Cấu trúc xử lý ngoại lệ (Exception Handling Structure)
Trong Java, xử lý ngoại lệ được thực hiện thông qua cấu trúc try-catch-finally. Cấu trúc này cho phép bạn bắt và xử lý các ngoại lệ có thể xảy ra trong khối try, và thực thi các câu lệnh cần thiết trong khối catch và/hoặc khối finally.

Khối try: Trong khối này, bạn đặt các câu lệnh có thể gây ra ngoại lệ. Nếu một ngoại lệ xảy ra trong khối try, nó sẽ được ném ra và chương trình sẽ tìm kiếm một khối catch phù hợp để xử lý ngoại lệ đó.
Khối catch: Khối này xử lý ngoại lệ được ném ra từ khối try. Bạn có thể khai báo một hoặc nhiều khối catch để xử lý các loại ngoại lệ khác nhau. Mỗi khối catch chỉ được thực thi khi ngoại lệ tương ứng xảy ra.
Khối finally: Đây là một khối tùy chọn và nằm sau khối catch. Khối finally chứa các câu lệnh sẽ được thực thi bất kể có ngoại lệ xảy ra hay không trong khối try. Thông thường, khối finally được sử dụng để giải phóng tài nguyên hoặc thực hiện các công việc cuối cùng trước khi thoát khỏi phạm vi của khối try-catch.
Dưới đây là một ví dụ minh họa:
vd
Trong ví dụ này, chúng ta cố gắng chia một số cho 0, dẫn đến ngoại lệ ArithmeticException. Trong khối catch, chúng ta hiển thị thông báo lỗi và trong khối finally, chúng ta in ra thông báo cho biết khối đã được thực thi.

Kết quả khi chạy chương trình:
vd
3. Xử lý ngoại lệ và kiểm soát luồng chạy
Việc sử dụng xử lý ngoại lệ cho phép bạn kiểm soát luồng chạy của chương trình trong các tình huống ngoại lệ. Thay vì để chương trình dừng lại hoặc gặp lỗi nghiêm trọng khi gặp phải ngoại lệ, bạn có thể xử lý ngoại lệ và tiếp tục thực thi chương trình.

Trong các khối catch, bạn có thể thực hiện các xử lý phù hợp như hiển thị thông báo lỗi, ghi log, hoặc thực hiện các tác vụ khác để khắc phục tình huống ngoại lệ. Bằng cách kiểm soát luồng chạy, bạn có thể đảm bảo rằng chương trình sẽ vẫn hoạt động một cách ổn định ngay cả khi gặp phải các tình huống ngoại lệ không mong muốn.